دولتش جاوید و نامش جاودان
گفت‌وگو با سیدیحیی یثربی درباره مرحوم علامه طباطبایی/ او علامه را آغازگر سبک تفسیری جدید در جهان تشیع ایرانی می‌داند
سجاد صداقت
سید‌محمدحسین قاضی طباطبایی تبریزی معروف به علامه طباطبایی بی‌شک یکی از مهم‌ترین چهره‌ها در بستر تفسیر و فلسفه در ایران است. مردی که با تفسیر سترگ «المیزان» و در ادامه با آثار فلسفی خود اتفاق تازه‌ای در دوران خود رقم زد و همچنان موافق و مخالف بر این نکته تاثیر دارند که علامه طباطبایی تاثیری بزرگ در عرصه اندیشه‌ورزی شیعه در ایران داشت. سیدیحیی یثربی استاد بازنشسته فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی در گفت‌وگوی پیش‌رو با «کرگدن» ضمن بیان نکاتی از روش و منش علامه طباطبایی، به بیان خاطراتی از استاد خود می‌پردازد. خاطراتی که شاید کمتر پیش از این بازگو شده باشد.
تاکنون درباره وجوه گوناگون شخصیت مرحوم سیدمحمد حسین طباطبایی از جنبه‌های مختلفی بحث شده است. اما نکته مهمی که درباره ایشان وجود دارد، این است که او را «علامه» خوانده‌اند. این توصیف غیر از مرحوم علامه طباطبایی برای کسان دیگری نیز استفاده شده است. شما پیش از این نسبت به کار بردن این وصف برای برخی از افراد اعتراض داشته و نکاتی را نیز مطرح کرده‌اید. سوال اول من این است که آیا می‌توان مرحوم طباطبایی را با ویژگی‌های موردنظر شما، «علامه» نامید؟
ما در سنت خودمان عنوان‌هایی داریم که این عنوان‌ها به اشخاص معروف و محترم داده شده است. به عنوان مثال «آیت‌الله» الان در جامعه ما رایج شده است. قبل از «آیت‌الله» نیز لقب «حجت‌الاسلام» باب بود و همچنان نیز کاربرد دارد. اولین کسی که در میان مسلمانان لقب حجت‌الاسلام گرفت، امام محمد غزالی بود. این لقب در آن زمان یک لقب رقابتی بوده است. چون یکی از مقامات و شخصیت‌های اسماعیلیه «حجت» بوده و در برابر این دیدگاه امام محمد غزالی را حجت‌الاسلام نامیدند که اگر کسی به دنبال حجتی در اسلام است، غزالی حجت‌الاسلام است نه آن حجت که در نزد اسماعیلیان مطرح شده بود. این عنوان‌ها محصول رقابت شدید بین شیعیان اسماعیلی و خلافت بغداد و ملکشاه سلجوقی بود. زمانی در کل کشور به دو یا سه نفر «آیت‌الله» گفته می‌شد ولی الان می‌بینیم که خیلی‌ها به خیلی‌ها این لقب را می‌دهند و در آینده احتمالا لقب دیگری که مخصوص انسان‌های بسیار برجسته باشد، جای «آیت‌الله» را خواهد گرفت. مانند زمانی که «آیت‌الله» جای «حجت‌الاسلام» را گرفت. اما عنوان «علامه» بیشتر بر اساس سواد و اطلاعات یک فرد به او گفته می‌شد. القابی مانند «آیت‌الله» و «حجت‌الاسلام» بیشتر مربوط به فقه و تفسیر و مسائل دینی است ولی «علامه» بیشتر به کسی که در علوم دیگر مثل عقاید، فلسفه، کلام، حدیث‌شناسی و… انسان جامعی باشد، به کار می‌رود. به شکل دقیق نمی‌دانم که…
برای خواندن ادامه مطلب با ما در کرگدن ۱۰۴ همراه باشید.
بازدیدها: ۱,۱۹۶
